บ้านวงศ์บุรี สร้างเมื่อ พ.ศ. 2450 โดยเจ้าพรหม(พลวงพงษ์พิบูลย์) และ เจ้าสุนันตา วงศ์บุรี ธิดาเจ้าบุรี (พระยาบุรีรัตน์) ช่างที่สร้างบ้านหลังนี้มาจากเมืองกวางตุ้งประเทศจีน และใช้ช่างไม้พื้นถิ่น เป็นบ้านไม้สักสองชั้นแบบยุโรปประยุกต์ ฐานเป็นอิฐและซีเมนต์สูงจากพื้น 1 เมตร หลังคาสองชั้นมีช่องระบายลมระหว่างชั้นทั้งสอง เพื่อเพิ่มการไหลเวียนของอากาศ เนื่องจากบ้านหันหน้าเข้าทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ จึงมีลมพัดเย็นในฤดูร้อน บ้านทรงปั้นหยา 2 ชั้น มีเพดานสูง หลังคาสูง จุดเด่นของอาคารนี้คือ ลวดลายไม้แกะสลักที่หน้าจั่ว ชายคา ระเบียง ช่องลม ชายน้ำ หน้าต่าง และประตู ที่ประตูด้านหน้าเป็นปูนปั้นรูปแพะ ซึ่งเป็นตัวแทนของหลวงพงษ์พิบูลย์และแม่ เจ้าสุนันทาซึ่งเกิดในปีแพะ ต่อมาได้มีการซ่อมแซม แต่ลวดลายแกะสลักยังคงเป็นของเดิม ภายในบ้านตกแต่งด้วยสิ่งของ เครื่องใช้เก่าแก่ของตระกูล ที่ถ่ายทอดกันมาหลาย ชั่วอายุ ได้แก่ เครื่องเรือน เครื่องเงิน เครื่องปั้นดินเผา เอกสารที่สำคัญ เช่น เอกสารการซื้อขายทาสบ้านวงศ์บุรีได้รับรางวัลอนุรักษ์ดีเด่น ปี 2536 ของสมาคมสถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมภ์ ใช้เป็นสถานที่ถ่ายทำภาพยนตร์หลายเรื่อง และตีพิมพ์ในหนังสือต่าง ๆ นอกจากนี้บ้านวงศ์บุรีได้จัดกิจกรรมเสริม คือการจัดขันโตกสำหรับชาวไทยและต่างประเทศที่มาเป็นคณะ โดยต้องติดต่อล่วงหน้าจังหวัดแพร่ ได้ชื่อว่าเป็นเมืองแห่งไม้สักทอง เพราะนับตั้งแต่อดีตที่ผ่านเรามักรู้จัก ชื่อของเมืองแพร่ ในฐานะเป็นเมืองที่ มีการทำไม้สักมากที่สุดของประเทศ พื้นที่ต่าง ๆของจังหวัดแพร่ไม่ว่าที่ไหน ๆ ก็เต็มไปด้วยไม้สัก ตั้งแต่ขุนขอดยอดดอยไปจนถึงลุ่มแม่น้ำยม แม่น้ำแม่งาว แม่สอง แม่หลาย ตลอดจนถึงแม่พวก แม่ป่านจนสุดเขตแคว้นแดนจังหวัด นับได้ว่าเป็นแผ่นดินแห่งไม้สักจริงๆ ย้อนหลังไปประมาณสัก 50 - 60 ปีเมื่อยังมีการทำไม้สัก เมื่อใครสามารถนำขอนไม้สักในป่าเมืองแพร่ ล่องแม่น้ำยมลงไปขายที่ปากน้ำโพ จังหวัดนครสวรรค์ได้ บรรดาพ่อค้าไม้ที่ไปรอรับซื้อไม้ เป็นได้แย่งกันซื้อก่อนไม้สักที่ล่องไปจากการที่จังหวัดแพร่เป็นเมืองไม้สักดังกล่าว จึงเป็นที่สนใจของบริษัททำป่าไม้จากต่างประเทศ โดยเฉพาะของบริษัท Bombay Burma & Trading Co.,Ltd ของชาวอังกฤษ ซึ่งได้รับสัมปทานทำไม้จากรัฐบาลไทย ในบริเวณป่าแม่ยมตะวันตกทั้งหมด นอกจากนั้นยังมีบริษัท East Asiatic & Co.,Ltd ซึ่งเป็นของชาวเดนมาร์ค ก็ได้รับสัมปทานทำไม้สัก ทางฝั่งแม่ยมตะวันออกอีกด้วย ปัจจุบันที่ทำการของบริษัท East Asiatic นั้นได้กลายเป็นโรงเรียนป่าไม้แพร่ เปิดทำการสอนวิชาว่าด้วยการป่าไม้ ตอนหลังได้โอนหลักสูตรให้กับมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ไปเมืองแพร่ก็เหมือนกับหัวเมืองต่าง ๆ ในเขตแคว้นแดนล้านนา สิทธิและอำนาจการปกครอง และการบริหารบ้านเมืองทั้งหมดตกอยู่กับเจ้าผู้ครอง นครแต่ผู้เดียว มีขุนนางระดับพญา หรือ แสนหลวง เป็นผู้กำกับดูแล โดยขึ้นตรงต่ออัครมหาเสนา ซึ่งมีบรรดาศักดิ์ในทำเนียบว่า พญาปื้น หรือ พญาจ่าแสนบดี ที่ว่าการของเสนาบดีนั้นเรียกว่า เค้าสนามหลวง พญาปื้นเป็นผู้บังคับบัญชาสูงสุด ขึ้นตรงต่อเจ้าหลวงหรือเจ้าครองนครแต่เพียงผู้เดียว การสืบสันติวงศ์ของเจ้าผู้ครองนครนั้น ให้เป็นไปตามสายเลือดลดหลั่นกันไปตาม อาวุโส คือรองจากเจ้าหลวงก็จะมี เจ้าอุปราช เจ้าราชวงศ์ เจ้าบุรีรัตน์ เจ้าสุริยวงศ์ เจ้าราชภาคิวงศ์ เจ้าราชภาคินัย เจ้าราชดนัย เจ้าราชสัมพันธ์วงศ์และเจ้าราชบุตรปัจจุบันเมืองแพร่แม้ว่า จะไม่ได้เป็นเมืองที่การท่องเที่ยวคึกคักมากนัก แต่ด้วยเป็นเมืองที่มีธรรมชาติขุนเขาป่าไม้เขียวขจี เมื่อรวมกับศิลปวัฒนธรรมเก่าแก่ ที่คนเมืองแพร่ยึดถือปฏิบัติจนกลายเป็น เอกลักษณ์เฉพาะแบบแล้วจึงเป็นสิ่งดึงดูด ให้นักท่องเที่ยวเดินทางมาเยือน เมืองแห่งนี้มักยิ่งขึ้นนอกจากนี้ในเมืองแพร่ ยังมีศิลปกรรมแบบกึ่งคลาสสิคที่สร้างเมื่อราวร้อย กว่านี่เองก็คือ "บ้านวงศ์บุรี" เป็นบ้านของเจ้าพรหมสุนันตา วงศ์บุรี (หลวงพงษ์พิบูลย์) ผู้สืบเชื้อสายมาจากอดีตเจ้าเมืองแพร่ บ้านหลังนี้สร้างขึ้นเมื่อ ปี พ.ศ.2440 โดยช่างชาวจีนมาจากมณฑลกวางตุ้ง เป็นบ้านแบบยุโรปประยุกต์หลังคาสูงทรงปันหยา 2 ชั้น มีลวดลายเถาไม้แกะสลักประดับตัวบ้าน เช่นที่หน้าจั่ว ช่องลม ชายน้ำ ประตู หน้าต่างเป็นต้น ภายในบ้านตกแต่งด้วยสิ่งของเครื่องใช้เก่าแก่ของตระกูล ที่ตกทอดสืบต่อมาหลาย ชั่วอายุปัจจุบันเมืองแพร่แม้ว่า จะไม่ได้เป็นเมืองที่การท่องเที่ยวคึกคักมากนัก แต่ด้วยเป็นเมืองที่มีธรรมชาติขุนเขาป่าไม้เขียวขจี เมื่อรวมกับศิลปวัฒนธรรมเก่าแก่ ที่คนเมืองแพร่ยึดถือปฏิบัติจนกลายเป็น เอกลักษณ์เฉพาะแบบแล้วจึงเป็นสิ่งดึงดูด ให้นักท่องเที่ยวเดินทางมาเยือน เมืองแห่งนี้มักยิ่งขึ้นนอกจากนี้ในเมืองแพร่ ยังมีศิลปกรรมแบบกึ่งคลาสสิคที่สร้างเมื่อราวร้อย กว่านี่เองก็คือ "บ้านวงศ์บุรี" เป็นบ้านของเจ้าพรหมสุนันตา วงศ์บุรี (หลวงพงษ์พิบูลย์) ผู้สืบเชื้อสายมาจากอดีตเจ้าเมืองแพร่ บ้านหลังนี้สร้างขึ้นเมื่อ ปี พ.ศ.2440 โดยช่างชาวจีนมาจากมณฑลกวางตุ้ง เป็นบ้านแบบยุโรปประยุกต์หลังคาสูงทรงปันหยา 2 ชั้น มีลวดลายเถาไม้แกะสลักประดับตัวบ้าน เช่นที่หน้าจั่ว ช่องลม ชายน้ำ ประตู หน้าต่างเป็นต้น ภายในบ้านตกแต่งด้วยสิ่งของเครื่องใช้เก่าแก่ของตระกูล ที่ตกทอดสืบต่อมาหลาย ชั่วอายุความโดดเด่นของบ้านวงศ์บุรี ที่สวยงามด้วยศิลปกรรมและมีอายุเก่าแก่ ทำให้บ้านหลังนี้ได้รับรางวัล บ้านอนุรักษ์ดีเด่นประจำปี 2536 จากสมาคมสถาปนิคสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์ รวมทั้งยังมีการเผยแพร่บ้านวงศ์บุรีในหนังสือต่าง ๆ จำนวนมาก อาทิ หนังสือบ้านมรดกไทย ,อนุสาร อ.ส.ท.ฉบับเดือนพฤศจิกายน 2535 ,นิตยสารลลนา ,ผู้หญิง, แพรว
ขอบคุณขอมูลและรูปภาพจาก http://www.sadoodta.com/info/บ้านวงศ์บุรี
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น